4.Yargı Paketi Neler Getiriyor, İçeriğinde Neler Var

Ofis Web Sitesi

Ülkemizde son zamanlarda sık sık yaşa değişiklikleri yaşanıyor. Gerek hukuk yapısının tam olarak oturmaması gerekse fiziki zorunluluklar bu değişiklikleri zorunlu kılıyor. AB uyum süreci çerçevesinde 2000 yılından itibaren çoğu ana kanunumuzu tamamen değiştirmek zorunda kaldık. Cezaevlerindeki doluluk oranları sebebiyle yasa koyucu özellikle cezaevlerindeki basit suçlardan ceza almış vatandaşların tahliyesini amaçlıyor.

Yasaların insan vicdanını tatmin etme amacı göz ardı edilerek ceza giymiş hükümlülerin salınması sağlanacak. Elbette ki suçsuz yere veya oldukça basit eylemlerden dolayı ceza almış birçok insan mevcut. Özellikle icra suçları dolayısıyla cezaevinde bulunan kişilerin tahliyelerinin yapılması, cezası kesinleşmiş kişilerin infazlarının durdurulması, ceza davası görülen kişilerin davalarının düşürülmesi Anayasaya uygun olacaktır. Çünkü hiç kimseye ekonomik sebeplerle ceza verilemez.

Bu tür yargı paketlerinin geçici çözüm olduğunu unutmamak gerekiyor. Özellikle kalıcı bir hukuk sisteminin oluşturulması ve toplumun vicdanının rahatlaması açısından belirli türde suçların bu kapsama dâhil edilmemesi gerekiyor. Af ve bu tür yargı paketleri sebebiyle özgürlüğüne kavuşan birçok kişi aynı suçları işlemeye devam ediyor. Cezaevlerinin ıslah görevi görmediği, aksine ceza alan bir çok kişinin profesyonel suç makinesi olarak bu tür paketlerle özgürlüğüne kavuşması çok bir anlam ifade etmiyor. Zira benzer suçları yine işleyerek tekrar cezaevine giriyor.  

Aslında hukuk sistemimizin en büyük sorunu dururken bu tür geçici çözümler hukuk sistematiği açısından mantıklı olmuyor. Özellikle ceza yargılamaların çok uzun sürmesi ve davaların sürüncemede kalması sorunu çözülmeden bu tür paketler çıkarmak geçici ve suni çözüm oluyor. Sorunun temeline inmeden yapılan bu 4.yargı paketi sonrasında özellikle ceza yargılamasının hızlanması için gerekecek adımların atılmasını umut ediyoruz. 

Günün ihtiyaçlarına göre yeni kanunlar yapan yasa koyucu yeni paket kanununun içeriğini kısmen de olsa açıkladı. Uzun zamandır meclis gündemine alınması beklenen ve içeriği tartışılan dördüncü yargı paketi bugün Başbakan  Recep Tayyip Erdoğan’ın gündemine geldi. 

Peki 4. Yargı paketi gerçekten ülke için faydalı olacak mı? İçeriğinde neler olacak. Bu yazımızda 4 yargı paketinin içeriğini anlatacağız.

ADALET BAKANI SADULLAH ERGİN’İN AÇIKLAMALARI

Öncelikle 4.Yargı paketi ile ilgili Adalet Bakanı Sadullah Ergin’in açıklamalarına değinmek gerekiyor.

Adalet Bakanı Sadullah Ergin basına yaptığı açıklamada, paketin bugün Bakanlar Kurulu’nda ele alınmayacağını söyledi. Bu demecin ardından Paketin öncelikle Başbakan  Recep Tayyip Erdoğan’ın gündemine sunulacağı ve kurmayları ile yapılan görüşmeden sonra meclis gündemine getirileceği anlaşılıyor.

Adalet Bakanı Sadullah Ergin yargıdaki yeni düzenlemelerle ilgili olarak özellikle AİHM’in Türkiye aleyhine verdiği ihlal kararlarındaki gerekçelerin telafi edileceğini söyledi. Ergin, “Savcı ile savunma arasındaki eşitsizlik giderilecek. Tutukluluğa itirazda avukatın da görüşü alınacak” dedi.

Adalet Bakanı Sadullah Ergin’in açıklamasından ortaya çıkan ana başlıklar ise 4. Yargı paketinin içeriğinde neler olacağı sorusunun cevabını veriyor. Buna göre 4.Yargı paketinin içerisinde;

·         Yaşam hakkı ihlallerinin önlenmesi,

·         İşkence ve kötü muamelenin önlenmesi,

·         Özgürlük ve güvenlik hakkı ihlallerinin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması,

·         Makul sürede yargılanmanın sağlanması,

·         Mahkemeye erişim hakkı önündeki engellerin kaldırılması,

·         Sanık haklarının güçlendirilmesi ve savunmanın etkinliğinin artırılması,

·         Silahların eşitliğinin sağlanması,

·         Yargı kararlarının etkin şekilde icrasının sağlanması,

·         Özel hayatın ve aile hayatının tüm unsurlarıyla korunması,

·         Düşünce ve vicdan özgürlüğünün önündeki engellerin kaldırılması,

·         İfade ve basın hürriyetinin en geniş manada sağlanması,

·         Mülkiyet hakkını ihlal eden uygulamalara çözüm bulunması,

·         Dernek kurma ve toplanma özgürlüğü önündeki engellerin kaldırılması

Konularının ayrıntılı olarak yer alacağı anlaşılıyor. 4.yargı paketi ile ilgili tasarı kısa zamanda meclis gündemine gelecek.

BAŞBAKAN YARDIMCISI VE HÜKÜMET SÖZCÜSÜ BÜLENT ARINÇ’IN AÇIKLAMALARI

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında 4. Yargı Paketi'ne ilişkin bugün bir görüşme yapılacağını söyledi.

Bakanlar Kurulu toplantısının akabinde basına konuşan Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç basının sorduğu sorulara da cevap verdi. Arınç, Başbakan Erdoğan'ın Balyoz Davasından 18 yıl hapis cezası alan Emekli Orgeneral Ergün Saygun'u hastanede ziyaretinin sorulması üzerine “ziyaretin insani amaçlarla yapıldığını söyledi.”

Arınç, 4.Yargı Paketinin son durumu hakkında kendisine yöneltilen soruya cevaben "Yarın (Bugün) biz Başbakanımızın başkanlığında resmi konutta çalışma yapacağız. 4. Yargı Paketi ile ilgili olduğunu söyleyebilirim. Ancak daha önceki toplantılarda bu paketteki maddeler üzerinde olumlu görüşler bildirilmişti. Sadece 1-2 veya 3 madde üzerinde teknik çalışma yapma ihtiyacı duymuştu. Adalet Bakanımız o konudaki çalışmaları tamamlandığını ifade etti. Bakanlar Kurulu'ndan görevli arkadaşlarımız yarın Başbakanımızla birlikte toplantıyı yapacaklar. Eğer üzerinde karar verecek olursak geldiğimiz noktayı Sayın Adalet Bakanımız bildirecektir" diye konuştu.

Arınç, konuşmasının devamında “Türkiye’de bugün tabu sayılan pek çok olayda özgürlük alanının genişletilmesi halinde mahkemelerin, sanıkların rahatlayacağını ve davaların sonuçlarına daha çabuk gidilebileceğini” belirtti.

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç, “İnşallah Adalet Bakanlığımız çalışmasını tamamlamış ise pazartesi günü Bakanlar Kurulu'nda 4. Yargı Paketi konusunda da kararımızı vereceğiz. Umarım ki önümüzdeki günlerde bu kanunları da Meclis'ten geçirmiş olacağız.” diye konuşmasını sonlandırdı. 

4.YARGI PAKETİNİN İÇERİSİNDE NELER OLACAK 

Kulislerde konuşulanlara göre KCK tutuklularının da içerisinde olduğu birçok kişiye tahliye yolu açılacağı düşünülüyor. 4.yargı paketi ile birlikte şiddet unsuru içermeyen düşünce suçlarının ceza kapsamından çıkarılması kuvvetle muhtemel görünüyor.

4.Yargı paketi ile birlikte İnsan Hakları Eylem Planı’da Başbakan Tayyip Erdoğan ve kurmaylarının görüşüne sunulacak. Bugünkü AKP grup toplantısında bu düzenlemelerin tartışılmasının gündemde olduğu belirtiliyor.

Daha sonra bakanlar kuruluna sunulacak 4.Yargı paketi içerisinde ciddi değişiklikler mevcut. Özellikle yazılı ve görsel basında sıkça söz edildiği şekilde şiddet unsuru içermeyen düşünce suçları ceza kapmasından çıkarılacak. Bu da bir çok hükümlünün özellikle KCK davası tutuklularının tahliyesi anlamına geliyor.

TCK 220 MADDESİ DEĞİŞİYOR.

4.Yargı paketinde TCK 220. Maddesinde değişiklik yapılacak. Değişikliğin içeriği henüz netleşmese de kulislerde sıkça konuşulduğu üzere artık örgüt üyesi olmayan ancak örgüt adına eylem yapan, suç işleyen kişilerin örgüt üyesi olarak yargılanması son buluyor.  Bu değişikliğin sonucunda cezaevlerinde terör suçları sebebiyle yatan birçok hükümlü örgüt bağlantısı olmaması sebebiyle tahliye edilebilecek gibi görünüyor.

İŞKENCE ve KÖTÜ MUAMELE SUÇLARINDA ZAMANAŞIMI KALKIYOR.

4.Yargı paketinde getirilmesi düşünülen en önemli değişiklik İnsan Hakları ihlalleri doğrultusunda olacak. İşkence ve kötü muameleye dair suçlarda zaman aşımı kaldırılacak. Bu değişiklikle birlikte bu tür suçları işleyen kişiler hakkında her zaman dava açılabilecek.

SUÇU ve SUÇLUYU ÖVMEDE HAPİS CEZASI KALKIYOR

TCK’da bulunan suçu ve suçluyu övmeye dair Kanun maddelerinde değişikliğe gidilerek kanun maddelerinin yumuşatılacağı belirtiliyor. Özellikle kişilerin suçla ilintili olmayan sözleri ve davranışlardan dolayı ceza almaması gerekliliğinden dolayı bu madde de değişikliğe gidilmesi bekleniyor. 

HALKI ASKERLİK HİZMETİNDEN SOĞUTMA SUÇUNDA HAPİS CEZASI KALKIYOR

4. Yargı paketi ile getirilmesi planlanan önemli bir değişiklikte askerlikten soğutma suçunun hapis cezasının kaldırılması olacak. Halkı askerlik hizmetinden soğutmaya dair suç işlenmesi halinde şu anki kanunumuzda 6 ay ile 3 yıl arasında hapis cezası öngörülüyor. 4.Yargı paketi ile birlikte hapis cezasının kaldırılarak bu suçun karşılığı olarak adli para cezası verilmesi düşünülüyor.

ADLİ YARDIM TALEBİ REDDEDİLENLERE İTİRAZ HAKKI GELİYOR.

4.Yargı paketinden yapılan değişiklikle adli yardım talebi reddedilen kişilerin artık bu karara itiraz hakları olacak. Kişiler adli yardım taleplerinin reddi halinde karar itiraz edebilecek ve bu konuda inceleme yetkisi mahkemelere verilecek. İçeriği henüz belirlenmese de bu itirazın dava yolu ile mi yoksa dilekçe ile başvuru yolu ile mi yapılacağı önümüzdeki günlerde kesinleşecek. 

TAHLİYE TALEPLERİNDE SAVCIDAN GÖRÜŞ ALINMAYACAK

4.Yargı paketinde getirilmesi planlanan önemli bir değişiklikte ceza yargılamasında soruşturma ve kovuşturma aşamasında yapılacak tahliye taleplerinin duruşma dışında yapılması halinde savcıdan görüş alınmayacağı konusu. Adil yargılanma hakkının temel unsurlarından birinin “Silahların Eşitliği” olduğu düşünülürse bu durum devletin avukatı konumunda bulunan ve iddia makamı olan savcı ile avukatın şartlarını eşit hale getirecektir.

TUTUKLU YARGILAMADA SANIK 30 GÜN İÇERİSİNDE HÂKİM KARŞISINA ÇIKARILACAK

4.Yargı paketinde aslında Türk Ceza Kanununda bulunan fakat uygulama imkânı bulunmayan bir madde de kesinleştirilecek. Buna göre TCK gereğince tutuklu yapılacak yargılamalarda tutuklunun 30 gün içerisinde mahkeme karşısına çıkarılması sağlanacak. Mahkeme karşısına her çıkarıldığında da tutukluluğun devamı konusunda mahkeme bir karar verecek. Tabi kanun maddesi olarak yapılacak bu düzenlemenin ardından hâkimlerin fiziki şartlarının ve dosya yoğunluğunda çözülmesi gerekiyor ki bu madde layıkıyla uygulanabilsin.

TUTUKLUĞA İTİRAZDA SANIKTA DİNLENECEK

4.Yargı paketinde getirilmesi planlanan başka bir değişiklikte “Tutukluluğa itiraz” kurumunda olacak. Her ne kadar tutukluluğa itiraz kanun da geçse de uygulama da mahkemelerin tutukluğa itiraz hususunda verilen dilekçelerin çok yüksek bir oranını kabul etmediği bir gerçek. 4.Yargı paketi ile Tutukluluğa yapılacak itirazlarda savcı mütalaa verecek. Savcının mütalaası sanığa bildirildikten sonra hâkim tarafından sanık dinlenerek karar oluşturulacak. 

ASKERİ MAHKEME KARARLARINA YENİDEN YARGILAMA YOLU AÇILIYOR

Özellikle AİHM tarafından adil yargılanma ilkesine aykırı olarak görülen Askeri Mahkemelerin verdiği kararlar için yeniden yargılanma yolu açılması planlanıyor.

KAMU HİZMETLERİNE ANADİLDE ERİŞİM MÜMKÜN OLACAK

Özellikle Kürt kökenli vatandaşların yoğun olduğu yerlerde resmi kurumlarda kürtçe konuşulabilecek. 4.Yargı Paketi ile birlikte vatandaşların anadillerinde kamu hizmetlerine erişimleri sağlanacak. Açılım kararı ardından yapılması planlanan bu değişikliğin nasıl uygulanacağı ise ileriki günlerde açıklık kazanacak.  Başbakanlık'ta hazırlanan değişiklik, Türkçe verilen kamu hizmetlerinin vatandaşın ana dilinde çeviri yoluyla sunulması şeklinde olacak ve kamudaki tüm alanları kapsayacak. Anadilde kamu hizmetlerine erişim hakkı konusundan adımların nüfus yoğunluğu ve taleplere göre atılması planlanıyor.

VİCDANİ RET KOMİSYON KARARINA BAĞLI OLARAK UYGULANACAK

4.Yargı Paketi Özellikle AİHM’de Türkiye aleyhinde çıkan kararları engellemek adına çıkarılıyor. Türkiye’nin aleyhine en çok çıkan kararlardan biri de Vicdani Ret. Vicdani ret konusunda bir komisyon oluşturulacak. Bu komisyonun verdiği karar doğrultusunda bazı kişiler için Vicdani Ret kavramı kabul edilecek.

VİCDANİ RETTE MÜKERRER CEZAYA SON

Askeri yargıda da AİHM tarafından verilen kararlar yargılanmanın yenilenmesi nedeni sayılacak. AİHM, Türkiye aleyhine verdiği birçok kararda vicdani ret iddiasıyla askere gitmeyen kişilere, aynı suçtan defalarca hapis cezası verilmesini insan haklarının ihlali olarak değerlendiriyor. Bu kapsamda askere gitmeyerek kaçak durumuna düşen kişilere  ancak bir kez hapis cezası verilmesi, devamında ise para cezaları öngörülmesi düşünülüyor.

UZUN TUTUKLULUK SÜRELERİ SONA ERECEK

4.Yargı Paketi ile birlikte yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmasını sağlayacak düzenlemelerde yapılacak. Ayrıca mahkeme kararlarının uygulanmaması veya geç ya da eksik uygulanması durumunu ortadan kaldıracak düzenleme yapılacak. Bu sayede uzun tutukluluk süreleri ve tahliye taleplerine ilişkin yaşanan ve AİHM ve AB birliği tarafından Türkiye aleyhine kullanılan bu durumda ortadan kalkmış olacak.

YENİDEN YARGILAMA

AİHM'de Türkiye aleyine verilen bir çok kararda etkili soruşturma yapılmadığı gerekçesine dayanılıyor.  4. Yargı paketi ile birlikte AİHM tarafından etkili soruşturma yapılmadığı kararı verilen davalar yeniden açılabilecek.

HAKİM ve SAVCI TERFİLERİNE YENİ KRİTERLER GELİYOR

4.Yargı paketi ile birlikte Hakim ve Savcıların tayin ve terfilerinde en önemli kriter, baktıkları soruşturma ve kovuşturmalar olacak. Yargılama süresinin kısalığı, davaların uluslararası kriterlere uygunluğu da terfiler değerlendirmesinde göz önüne alınacak.  

KAMU GÖREVLİLERİ DOKUNULMAZLIK KAVRAMI DEĞİŞİYOR.

4.Yargı paketi ile birlikte kamu görevlilerince işlenen adam öldürme, kasten yaralama, işkence gibi suçların soruşturulması ve kovuşturulmasında idareden alınması gereken izin şartı da artık olmayacak.

KADINLAR SADECE KIZLIK SOYADINI KULLANABİLECEK

4.Yargı paketi ile Kadınların evlendikten sonra da kızlık soyadını kullanabilmesinin önü açılıyor.

BASIN DAVALARINDA SOMUT OLGU ŞARTI GELİYOR.

4.Yargı Paketi ile birlikte basın davalarıyla ilgili de önemli değişiklikler geliyor. Özellikle Basın mensuplarına açılacak tüm davalarda ispat hukuku açısından makul derecede şüphe kavramı genişletilerek somut olgu kavramı getiriliyor.  

YAPILAN HER GÖSTERİ SUÇ SAYILMAYACAK

4.Yargı Paketi ile birlikte toplantı ve gösteri yapma, dernek kurma özgürlüğü sınırları AİHM kararları doğrultusunda genişletilecek. Bu konuda yapılacak kanun değişikliği ile birlikte AİHM’de Türkiye aleyhine verilen kararların azalması planlanıyor.

  

KAMULAŞTIRMA BEDELİ FAİZİYLE HEMEN ÖDENECEK

Mevcut uygulamada Kamulaştırma Bedellerinin geç ödenmesi ciddi sorunlar doğuruyordu. 4. Yargı paketi ile kamulaştırma davalarında taşınmaz bedelinin ödenmemesi, geç ödenmesi veya uzun sürede ödenmesi sorunları tamamen çözülecek. İlgili kurum kamulaştırma yapmak istediği takdirde kamulaştırma bedelini peşin ödeyecek, gecikmesi halinde bedele yasal faiz işletilecek. 

Ayrıntılı bilgi almak için info@baltaci.av.tr adresine başvurabilirsiniz.